Cena energii elektrycznej

Wskazaliśmy już, że nie ma tylko jednej ceny energii elektrycznej. Odbiorcy końcowi otrzymują zupełnie inną cenę energii elektrycznej niż odbiorcy przemysłowi o wyższym zużyciu energii; odbiorcy przemysłowi o zużyciu miesięcznym w skali megawatogodzin otrzymują zupełnie inne warunki i rozliczani są na innych zasadach. Każdy, z największych odbiorców energii elektrycznej w kraju, taki jak huty aluminium, cementownie czy przemysł chemiczny, wytwarza własną energię elektryczną lub otrzymuje pomoc finansową od państwa. 

Tak jak wszystkie towary wymienialne na wolnym rynku, cena za energię elektryczną ma swoją cenę hurtową i detaliczną, wyrażoną w PLN za kilowatogodzinę (kWh). Cena hurtowa ustalana jest na giełdzie energii elektrycznej (TGE) i wyrażana w złotówkach za megawatogodzinę (MWh). W ostatnich latach średnia cena w hurcie wynosiła ok. 160 zł za MWh (tj. ok. 0,16 zł za kilowatogodzinę). Jednak jest ona dość zróżnicowana, ponieważ wpływa na nią wiele czynników, które mogą powodować silne wahania cen. 

Jednak zmiany cen hurtowych nie wpływają natychmiast na koszty energii dla odbiorów końcowych, ale zachowuje się porównywalnie do ceny ropy naftowej. To znaczy, że wahania cen stają się widoczne na stacji paliw dopiero z pewnym opóźnieniem. Decydujące znaczenie ma zatem to, jak dobrze hurtownik energii elektrycznej i faktyczny dostawca energii elektrycznej prowadzą handel na giełdzie energii elektrycznej i po jakiej cenie mogą następnie zaoferować energię elektryczną swoim klientom

Zasadniczo podaż i popyt determinują również cenę na rynku energii elektrycznej - w Polsce istnieje jednak organ nadzoru rynku energii w postaci Urzędu Regulacji Energetyki (URE), który monitoruje ceny na rynku energii elektrycznej. Monitorowanie ma przede wszystkim na celu zapewnienie wolnej konkurencji oraz zapobieganie zakłóceniom na rynku, błędom w fakturowaniu i innym nieprawidłowościom.

Zasada gospodarki rynkowej rynku energii elektrycznej jest prosta: duża ilość dostępnej energii elektrycznej oznacza niskie ceny, mała ilość dostępnej energii elektrycznej powoduje wzrost cen. Jednak energia elektryczna jako towar ma pewną szczególną cechę. Mianowicie, musi zostać zużyta w momencie jej wyprodukowania - w przeciwnym razie sieć ulega zakłóceniom i mogą wystąpić przerwy w dostawie prądu. 

W interesie zrównoważonej sieci elektroenergetycznej leży zatem możliwość obrotu energią elektryczną w sposób jak najbardziej elastyczny i w jak najkrótszym czasie - zwłaszcza w sieci elektroenergetycznej, która łączy elektrownie słoneczne i wiatrowe, wytwarzające energię odnawialną. W praktyce, na rynku dnia bieżącego europejskiej giełdy energii elektrycznej EPEX w Paryżu co 15 minut ustalana jest nowa cena energii elektrycznej; łącznie 96 razy dziennie. 

Szybkie zmiany giełdowych cen energii elektrycznej wpływają bezpośrednio na wyniki finansowe firm energetycznych, ale do odbiorców końcowych docierają z dużym opóźnieniem. Często dopiero następna korekta ceny pokazuje, czy obecny dostawca energii mógłby zrobić dobry interes na obecnym rynku - lub czy musi podnieść opłaty dla odbiorców końcowych. Czasem wzrost ceny okazuje się tak niekorzystny, że klient decyduje się na zmianę obecnego dostawcy. Jest to również możliwe w Polsce, gdzie wielu odbiorców energii elektrycznej ma możliwość zmiany dostawcy energii elektrycznej za każdym razem, kiedy tego chcą i dzięki zmianie dostawcy na oferującego lepsze warunki umowy, może znacznie obniżyć rachunki za energię elektryczną w gospodarstwie domowym.

Składniki ceny energii elektrycznej dla odbiorcy końcowego są zmienne i podlegają wymogom prawnym i rynkowym, które mogą ulegać corocznym zmianom. Obecnie średnia cena za prąd w Polsce wynosi 55 groszy za 1 kWh. Ostateczna kwota składa się z następujących elementów:

• Koszt zakupu energii elektrcznej – 18 groszy za 1 kWh
• Podatek VAT – 10 groszy
• Akcyza – 4 grosze
• Podatki i opłaty lokalne – 2 grosze
• Koszty własne dystrybutora – 11 groszy
• Marża dystrybutora – 1 grosz
• Koszty przesyłowe – 9 groszy