Czym jest hedging?
Definicja
Hedging na rynku energii elektrycznej
Na rynkach energii elektrycznej do ochrony przed ryzykiem cenowym można stosować różne zabezpieczenia transakcji:
Derywaty pogodowe
Zmienna produkcja energii elektrycznej z wiatru i słońca sprawia, że ilość wytwarzanej energii elektrycznej jest w dużym stopniu uzależniona od pogody. Aby skompensować wynikające z tego ryzyko dla transakcji, pogodowy instrument pochodny może być wykorzystany jako transakcja zabezpieczająca na rynku energii elektrycznej. W tym przypadku dwa podmioty gospodarcze są ze sobą powiązane, a ta sama sytuacja pogodowa ma na nie przeciwny wpływ.
Na przykład, na europejskiej giełdzie energii EEX dostępne są kontrakty terminowe na energię wiatrową (Wind-Power-Futures), które mogą zminimalizować zarówno ryzyko cenowe, jak i wolumenowe wynikające z niestabilności produkcji energii wiatrowej. Dzięki tym derywatom elektrownie wiatrowe zabezpieczają się przed ryzykiem wolumenu, np. gdy zbyt mała ilość wiatru powoduje niższą produkcję energii. Również inni uczestnicy rynku mogą wykorzystać ten specjalny pogodowy instrument pochodny do zabezpieczenia się przed wahaniami cen wywołanymi przez energię wiatrową.
Również polska giełda energii (Towarowa Giełda Energii) pracuje nad rozwiązaniami umożliwiającymi hedging profilów wiatrowych. Taki instrument ma nazywać się TGeONSHOREm.
Zostań częścią Wirtualnej Elektrowni
Transakcje forward
Na rynku energii elektrycznej do zabezpieczania ryzyka cenowego wykorzystuje się również kontrakty typu forward. Są to transakcje terminowe, które określają sprzedaż określonej ilości towaru po określonej cenie i w określonym czasie w przyszłości. Obie strony kontraktu terminowego zakładają się, że rynek rozwinie się na ich korzyść.
Ta forma hedgingu jest pomocna zarówno dla firm świadczących usługi sprzedaży energii do odbiorców, jak i dla wytwórców energii. Duża zmienność rynku energii elektrycznej w połączeniu z koniecznością utrzymywania wysokich środków kapitałowych zmusza również uczestników rynku do minimalizowania ryzyka i zabezpieczania się przed nieprzewidywalnością cen w dłuższej perspektywie czasowej.
Opcje
Kolejną możliwością zabezpieczenia na rynku energii elektrycznej są opcje. Podobnie jak forward, opcja jest towarową transakcją terminową. Jeśli ta transakcja terminowa dotyczy dłuższych okresów i większych ilości towarów, potrzeba zabezpieczenia cenowego staje się większa, ponieważ nawet najmniejsze wahania cen na rynku mogą prowadzić do dużych strat. W przeciwieństwie do forward, w przypadku opcji jedna ze stron umowy płaci premię za to, że jak tylko pozna cenę rynkową, może zdecydować, czy zawrzeć transakcję.
Hedging elektrowni
Przede wszystkim duże elektrownie konwencjonalne sprzedają swoją energię elektryczną z dużym wyprzedzeniem za pomocą bardzo długoterminowych, zabezpieczonych kontraktów terminowych. W ten sposób omijają oni trudne do oszacowania wahania na rynku spot i unikają ryzyka całkowitego wyłączenia elektrowni z powodu zbyt niskich cen na rynku spot. Operatorzy elektrowni konwencjonalnych sprzedają większość wolumenu produkcji swoich elektrowni z wieloletnim wyprzedzeniem po stałych cenach.
Ryzyko transakcji hedgingowych
Transakcje hedgingowe, poza tak zwanym "perfect hedge", w praktyce nie są wolne od ryzyka - szczególnie wtedy, gdy konkurencyjne firmy powstrzymują się od hedgingu. Na przykład, firma może zawrzeć transakcję hedgingową, aby zabezpieczyć się przed wzrostem cen. Ale jeśli ceny spadną, inne firmy, które zrezygnowały z hedgingu, mogą skorzystać na niższych cenach.
Na niestabilnym i jednocześnie kapitałochłonnym rynku spot hedging jest jednak nieunikniony: tutaj ewentualne straty z powodu złego hedgingu są znacznie mniej poważne niż ewentualne wyłączenie elektrowni z powodu zbyt niskich cen na rynku spot.
Energia odnawialna i hedging na rynku energii elektrycznej
W przypadku inwestycji w instalacje OZE, hedging pomaga uzyskać finansowanie dłużne z banku, pozwalające na sfinansowanie inwestycji kredytem. W Polsce, za taki hedging może służyć uczestnictwo w Systemie Aukcyjnym albo podpisanie fizycznego albo finansowego kontraktu PPA.
